پکیج بهتر است یا موتور خانه مرکزی؟

پکیج و موتورخانه مرکزی هر کدام مزایا و معایبی دارند ، هر دستگاه یا سیستمی مزایا و معایب و همچنین شرایط خاص خود را دارد لذا اینکه تصور کنیم موتورخانه کلآ دارای نقاط ضعف و فاقد مزیت یا برعکس سرشار از نقاط مثبت است، تصور اشتباهی است. این موضوع درباره پکیج یا هر دستگاه گرمایشی و سرمایشی دیگر نیز صدق می کند. در این مقاله سعی بر آن بوده دو سیستم مورد نظر از دیدگاه “مصرف انرژی و ایمنی ساکنین ساختمان ها در برابر حوادث گاز گرفتگی” بصورت کاربردی و تجربی با یکدیگر مقایسه شوند و سایر موارد بازاریابی مد نظر نیست.

ابتدا به بررسی و بحث و مقایسه وضعیت موتورخانه‌های مرکزی سنتی موجود در کشور می پردازیم، نه موتورخانه های جدید با راندمان بالا.

الف) مقایسه مصرف گاز پکیج و موتورخانه مرکزی

1- دستگاهای دارای مخزن از مزیت داشتن حجم مشخصی آب گرم برای زمان قطع برق برخوردا می باشند. اینکه این امتیاز تا چه حد برای ساکنین ساختمان ها ارزشمند است، در فرایند تصمیم گیری و انتخاب آنها موثر خواهد بود. لذا در زمان انتخاب پکیج نیز مشتری می تواند مدل پکیجی را انتخاب نماید که منبع ذخیره ی آب گرم هم دارد اما به دلایلی که در ادامه به آن ها اشاره خواهد شد، انتخاب همچین پکیجی توصیه نمی شود و یکسری معایبی دارد.

طبق نتایج یک تحقیق معتبر ، میزان انرژی لازم برای گرم نگه داشتن مخازن آب گرم شامل موتورخانه ها و آبگرمکن های مخزنی در ساعات غیر مفید شبانه، معادل انرژی مورد استفاده برای یک شهر ۱۵ هزار نفری است! اگر سیستم فقط در زمان مورد نیاز،آب گرم فوری را تامین کند، دیگر چه نیازی به مخزن ذخیره آب گرم احساس می شود؟ آیا مخزن ذخیره آب گرم آبگرمکن مخزنی یا موتورخانه مزیت آنها به حساب می آید؟ تکنولوژی در خدمت بشریت است تا نیازهای ما را برطرف کند و آن تکنولوژی جایگذین سیستم های تامین آب گرم فوری می باشند.

فرق موتورخانه مرکزی با پکیج

2- بر اساس گزارش شرکت بهینه سازی مصرف سوخت از ۵ هزار ساختمان مجهز به سیستم موتورخانه مرکزی، مصرف سالیانه ساختمان های مسکونی مجهز به موتورخانه با مساحت ۱۰۰۰ مترمربع (ساختمان ۵ طبقه شامل ۱۰ واحد حدودا” ۱۰۰ متری) بالغ بر ۳۵ هزار متر مکعب است این یعنی سرانه ی گاز مصرفی هر واحد در سال ۳۵۰۰ متر مکعب خواهد بود. درحالیکه سرانه گاز مصرفی در واحدهای مسکونی –با کیفیت ساخت و اقلیم مشابه- مجهز به پکیج حدود ۱۰۰۰ متر مکعب مقدار کمتری است. بنابراین پکیج نسبت به موتورخانه مزیت صرفه‌جویی گاز را داراست. راندمان پکیج ها بر اساس استاندارد برچسب انرژی آنها، عمدتان بالای ۸۰درصد و حتی بالاتر از ۹۰درصد میباشد و بنا به نوع و کابرد پکیج متفاوت است.

۳- عوامل موثر و بر راندمان پایین سیستم حرارت مرکزی یا موتورخانه های موجود که طبق گزارش شرکت بهینه سازی مصرف سوخت کشور حدود ۵۵درصد اعلام شده، کاملآ مشخص و در دسترس است. نکته اصلی و مهم قابل توجه در این زمینه این است که موتورخانه یک قطعه یا یک محصول نیست بلکه یک سیستم و مجموعه است که از اجزا و قطعات متعدد تشکیل یافته که بر راندمان کل سیستم تاثیرگذار است. هرچند ممکن است راندمان هریک از اجزاء موتورخانه بصورت مجزا ۸۰ درصد یا بالاتر اعلام شود اما طراحی و اجرای کل موتورخانه و منبع دوجداره، لوله کشی ساختمان، وضعیت عایق بندی منبع ذخیره آب گرم و لوله های رفت و برگشت، مکش دودکش و تهویه هوا و … راندمان کل را تعیین می کند. راندمان پایین موتور خانه در کشور دلایلی دارد که به شرح ذیل می باشد:

عدم تنظیم دقیق مشعل و در برخی موارد پایین بودن راندمان مشعل و دیگ
عدم عایق‌بندی صحیح منبع آب گرم داخل موتورخانه، منبع انبساط روی پشت بام، لوله های رفت و برگشت شوفاژ ها و لوله های آب گرم بهداشتی
نبود تناسب صحیح ظرفیت حرارتی دیگ با مشعل موتورخانه
استفاده از دیگ چدنی به عنوان مبدل حرارتی
نبود طراحی و اجرای مناسب کل سیستم موتورخانه بر اساس محاسبات فنی مهندسی
نبود انطباق درست ظرفیت حرارتی موتور‌خانه با بار حرارتی کل ساختمان
نبود استفاده از فناوری های نوین و پیشرفته مثل مبدل های صفحه ای برای تامین آب گرم فوری و به کار گیری مخازن بزرگ ذخیره آب گرم
رسوب گیری زیاد در داخل پره‌های دیگ و منبع آب گرم که بخش زیادی از آن به دلیل وجود املاح در آب است.
نامناسب بودن دودکش و تهویه هوای لازم برای احتراق
نبود بکارگیری یا نبود اجرای مناسب سیستم مدیریت هوشمند موتورخانه (BMS) و در بعضی موارد خارج کردن ترموستات ها از حالت هوشمند و اتوماتیک به حالت دستی توسط اوپراتورها یا کاربران و درنتیجه عدم تنظیم صحیح و دقیق ترموستات
فاصله ی زیاد منبع آب گرم از مصرف کنندگان
نبود امکان تنظیم دماهای مناسب برای آب گرم مصرفی و گرمایش به صورت مجزا
لزوم راه اندازی سیستم گرمایش سالانه با اولین درخواست (سکونت اولین خانواده در یکی از واحد های مسکونی ساختمان های نوساز و اولین خانواده ای که احساس سرما کند)
عامل فرهنگی ( روانی ) : چرا من باید صرفه جویی کنم ولی هزینه مصرف بالای بقیه را پرداخت کنم؟ (عدم مدیریت مصرف انرژی توسط خانواده ها)
نبود وجود سامانه ای دقیق و قابل اعتماد برای تعیین سهم مصرفی هر واحد مسکونی برای تقسیم شارژ
نبود قابلیت تنظیم درجه ای توان کارکرد مشعل متناسب با نیاز که البته در فناوری های جدید سیستم ماژول شعله وجود دارد که خود مزیت بسیار بزرگی برای کاهش مصرف گاز به حساب می آید.

موتورخانه یا پکیج

4- همچنین راندمان بالا در یک سیستم حرارتی یعنی رده بالاتر در برچسب انرژی، و در واقع مصرف کمتر انرژی که از طرفی محصولات احتراق که از طریق دودکش ها وارد هوای شهرها و محیط زیست می شود، از میزان کمتر آلایندگی و گازهای مخرب برخوردار است. مطمئنن این ادعا صحت دارد که بخش زیادی از آلودگی هوای شهرها در ماههای سرد سال، نتیجه ی سیستم های حرارتی با راندمان پایین و پرمصرف ساختمان ها است. بر اساس یک پروژه ی مطالعاتی در شرکت بهینه سازی مصرف سوخت، میزان گازهای آلاینده خروجی از دودکش موتورخانه ی یک ساختمان ۱۰ طبقه، معادل آلودگی ۱۲ تا ۱۴ خودروی سواری است که تمام وقت در سطح شهر در حال تردد هستند. به همین دلیل است که روی طرح بازدید و معاینه فنی موتورخانه ها تاکید فراوان شده است.

5- علت گرایش زیاد مردم در چند سال گذشته و به خصوص بعد از اجرای هدفمندی یارانه ها به پکیج و تقریبا کنار گذاشتن موتورخانه های سنتی در غالب ساخت و سازهای جدید بدون تردید موضوع “مدیریت و هزینه انرژی و رفاه” بوده و صرفه جویی در هزینه ها می باشد.

6- سیستم و تکنولوژی های روز دنیا در دیگ و مشعل یعنی موتورخانه های مدرن (پکیج های چگالشی) بسیار مناسب هستند و کاملآ توصیه می شوند. در حال حاضر برخی شرکتها، این تکنولوژی را وارد کرده اند و حداکثر ظرف چند سال آینده، موتورخانه های مدرن تولیدی در داخل کشور با دیگ و مشعل های بسیار پیشرفته (پکیج های چگالشی قدرتمند مرکزی)، بسیار کم مصرف و کم جا در ساختمان های بزرگ، برج ها، هتل ها، بیمارستان ها، ساختمان های اداری و تجاری و … جایگزین سیستم های موتورخانه های سنتی موجود و همچنین در ساختمان های با تعداد واحد مسکونی زیاد، جایگزین پکیج های مستقل آپارتمانی خواهند شد که برخی شرکتها از آن استفاده می کنند ولی در حال حاضر پکیج گزینه مناسبتری می باشد.

ب ) مقایسه امنیت و ایمنی پکیج و موتورخانه مرکزی از لحاظ خطر حوادث گازگرفتگی و …

1- تعدادی از طرفداران سیستم موتورخانه و به نوعی منتقدین پکیج، هشدار می دهند که حذف موتورخانه و ترویج پکیج ها، خطر حوادث گازگرفتگی را افزایش می دهد اما مطابق گزارش کارشناسان آتش نشانی، شرکت گاز و … علت بیش از ۸۰ درصد حوادث گازگرفتگی، مشکل دودکش ساختمان هاست. تصور اینکه در ساختمان های مجهز به سیستم حرارت مرکزی، حادثه ی گازگرفتگی رخ نمی دهد یک فرض کاملا اشتباه است. اما مشکل از سیستم دیگ و مشعل و … نیست، مشکل در مکش دودکش موتورخانه، نحوه اجرای مناسب دودکش و اتصال و درزبندی قطعات دودکش داخل دیوار در زمان ساخت و ساز و همچنین مشکل در ورود هوای تازه به موتورخانه و تهویه هواست که درصورت مختل شدن هریک به علت ظرفیت بالای مشعل موتورخانه (معادل ظرفیت چند دستگاه پکیج)، خطر گازگرفتگی بسیار بیشتر و شدیدتر خواهد بود. با نشت گاز مونواکسید کربن از طریق رایزرها و راه پله ها به داخل واحدهای مسکونی، نشت گاز از ترک های دیواری که دودکش موتورخانه از آن عبور کرده و دودکش عایق بندی مناسبی نگردیده و یا دچار ترک و شکستگی شده است، گازگرفتگی گروهی رخ می‌دهد که بیشتر بخاطر لوله کشی ناصحیح خروجی گاز منواکسید می باشد.

در آخر هرچند در بناهایی با متراژ بالا مانند هتل ها، رستوران ها، بیمارستان ها، ساختمان ها و برج هایی با مساحت بالا گزینه مناسبتر، موتورخانه های مرکزی به نظر می رسد که البته نیاز به طراحی و اجرای مناسب و دقیقی دارند که البته باید از موتورخانه های جدیدتر استفاده کرد نه قدیمی . و برای ساختمان های با متراژ پایین تر پکیج گزینه بهتری می باشد ، هم از لحاظ هزینه های نصب و تعمیر و نگهداری و هم از لحاظ هزینه های جانبی و هزینه گاز ، گزینه مناسب تری می باشد.

مجموعه فنی مهندسی سرویسکاران با داشتن کادری با تجربه آماده خدمت رسانی به تمام شهروندان تهرانی در زمینه ی نصب ، تعمیر و سرویس پکیج، اسید شویی پکیج و کلیه امور مربوط به پکیج در کلیه ی برندها با ارزان ترین قیمت و سرویس دهی در محل می باشد. بهترین سرویسکارهای پکیج را می توانید در این مجموعه پیدا کنید.